اکچویتور پنوماتیک

اکچویتور پنوماتیک

اکچویتور پنوماتیک (اکچویتور نیوماتیک) در صنعت با نام عملگر بادی شناخته می شود و انواع مختلفی دارد. یکی از پر مصرف ترین اکچویتور ها، عملگر های پنوماتیکی هستند که به آنها اکچویتور یا عملگر بادی نیز گفته می شود.
کلمه اکچویتور به معنی عملگر است که خود این موضوع شامل همه انوع عملگر ها می شود ولی در صنعت ایران منظور ما از اکچویتور، عملگر های بادی هستند که به معرفی آنها می پردازیم.

اکچویتور پنوماتیکی یا عملگر بادی یکی از قطعات صنعتی مکانیکی هستند که نسبت به فشار و دبی باد به صورت لحظه ای و یا با برنامه از پیش تعریف شده سریعا عکس العمل نشان می دهند. این عملگر ها حین استفاده، باید دائما از سوی یک منبع تغذیه هوای فشرده تحت فشار باشند یا توسط یک شیر هوا رو محبوس کنیم.

اکچویتور پنوماتیک یا همان عملگر بادی به عنوان یکی از مؤثرترین قطعات مکانیکی در صنعت به شمار می‌ آید. این عملگرها با استفاده از فشار و دبی باد به سرعت و با دقت عالی عمل می‌ کنند.
با طراحی به‌ روز و استفاده از تکنولوژی روز، اکچویتور پنوماتیکی به صورت لحظه‌ ای و یا با توجه به یک برنامه از پیش‌ تعریف‌ شده به فعالیت می‌ پردازد. این ویژگی مهم امکان کنترل دقیق فرآیندهای صنعتی را فراهم می‌ سازد.

اکچویتور پنوماتیک دو نوع حرکت چرخشی و خطی را پوشش می‌­دهد و بر روی سایز­­های مختلف شیر نیز قابل نصب هستند. هوای مورد نیاز این اکچویتورها با هزینه کم و به راحتی قابل تامین هستند. اگر در محیط گرم کار کنند افزایش فشار هوا به عملکرد آن ها کمک خواهد کرد و همچنین هوای اضافی نیز به راحتی به محیط دفع می‌ ­شود.

استفاده از اکچویتور پنوماتیک به عنوان اجزای اتوماسیون به بهره‌ وری افزوده و هزینه‌ ها را کاهش می‌ دهد. این دستگاه‌ به دلیل ساختار ساده، قابلیت اطمینان بالا و اجرای موثر حرکات انتخابی مناسب برای صنایع مختلف می‌ باشد.
از این رو در مواقع ضروری و لازم، برای کنترل یا باز و بسته کردن شیرآلات از آنها استفاده می شود. این عملگر های پنوماتیکی بر اساس گشتاوری که تولید می شود دسته بندی می شوند و هر کدام برای ارائه بهترین کارکرد، متناسب با مواد و فشار خاصی بکار می روند. بنابراین برای انتخاب اکچویتور پنوماتیک بایستی فشار جریان و سیال درون لوله و همچنین سایز شیرآلات مورد استفاده را مدنظر قرار داد.

این یعنی اگر میخواهیم اسید رو انتقال دهیم باید به جنس شیر و آب بند ها توجه کنیم، اگر سایز لوله بزرگ یا کوچک است متناسب با آن اکچویتور را انتخاب کنیم و اگر نیاز به کنترل با شرایط خاصی هستیم شیر برقی پنوماتیک متناسب با آن را انتخاب کنیم که در ادامه بیشتر به آن می پردازیم.

اکچویتور پنوماتیک بر اساس حرکت خروجی

انواع اکچویتور پنوماتیک بر اساس نوع حرکت خروجی به دو دسته تقسیم می‌ شوند:

• اکچویتور پنوماتیک دورانی
• اکچویتور پنوماتیک خطی

اکچویتور پنوماتیک خطی، حرکت خطی ایجاد می‌ کند و برای باز و بسته کردن شیر آلات خطی مانند شیرهای دروازه‌ ای، شیرهای پروانه‌ ای و شیرهای دیافراگمی استفاده می‌ شود اما اکچویتور پنوماتیک دورانی، حرکت دورانی ایجاد می‌کند و برای باز و بسته کردن شیر آلات دورانی مانند شیرهای توپی و شیرهای کروی استفاده می‌ شود.

اکچویتور پنوماتیک بر اساس نوع انرژی

انواع اکچویتور پنوماتیک بر اساس نوع انرژی مورد نیاز نیز به دو دسته تقسیم می‌ شود:

• اکچویتور پنوماتیک تک عمل
• اکچویتور پنوماتیک دو عمل

اکچویتور پنوماتیک تک عمل با یک سیگنال هوای فشرده کار می‌ کند و می‌ تواند شیر را تنها در یک جهت باز یا بسته کند اما اکچویتور پنوماتیک دو عمل با دو سیگنال هوای فشرده کار می‌ کند و می‌ تواند شیر را در هر دو جهت باز یا بسته کند.

اکچویتور پنوماتیک بر اساس نوع نصب

اکچویتور پنوماتیک بر اساس نوع نصب به دو دسته اکچویتور پنوماتیک توکار و اکچویتور پنوماتیک روکار تقسیم می‌ شود.

انواع اکچویتور پنوماتیک

1. اکچویتور پنوماتیک دیافراگمی: اکچویتور پنوماتیک دیافراگمی یکی از پرکاربردترین انواع اکچویتور پنوماتیک است. این اکچویتورها از یک دیافراگم لاستیکی برای ایجاد حرکت استفاده می‌ کنند. هوای فشرده وارد دیافراگم می‌ شود و باعث می‌ شود که دیافراگم حرکت کند. این حرکت، به حرکت شیر منتقل می‌ شود.
2. اکچویتور پنوماتیک پیستونی: اکچویتور پنوماتیک پیستونی از یک پیستون برای ایجاد حرکت استفاده می‌ کند. هوای فشرده وارد پیستون می‌ شود و باعث می‌ شود که پیستون حرکت کند.
3. اکچویتور پنوماتیک سیلندری: اکچویتور پنوماتیک سیلندری از یک سیلندر برای ایجاد حرکت استفاده می‌ کند. هوای فشرده وارد سیلندر می‌ شود و باعث می‌ شود که پیستون داخل سیلندر حرکت کند.
4. اکچویتور پنوماتیک چرخشی: اکچویتور پنوماتیک چرخشی از یک چرخ دنده برای ایجاد حرکت استفاده می‌ کند. هوای فشرده وارد چرخ دنده می‌ شود و باعث می‌ شود که چرخ دنده حرکت کند.

انتخاب نوع اکچویتور پنوماتیک مناسب به عوامل مختلفی مانند نوع شیر، فشار کاری، دمای کاری و شرایط محیطی بستگی دارد.

بهترین برند و مارک اکچویتور پنوماتیک

اکچویتور پنوماتیک یک عملگر مکانیکی است که از نیروی هوای فشرده برای کنترل یا باز و بسته کردن شیرآلات استفاده می کند. این عملگرها در صنایع مختلف کاربرد دارند از جمله:

• اکچویتور پنوماتیک در صنایع نفت و گاز: اکچویتور پنوماتیک برای کنترل جریان گاز و مایع در خطوط لوله، پالایشگاه ها و سایر تاسیسات نفت و گاز استفاده می شود.
• اکچویتور پنوماتیک در صنایع تولید و فرآوری: اکچویتور پنوماتیک برای کنترل جریان مواد اولیه و محصولات در خطوط تولید و فرآوری استفاده می شود.
• اکچویتور پنوماتیک در صنایع آب و فاضلاب: اکچویتور پنوماتیک برای کنترل جریان آب و فاضلاب در شبکه های آب و فاضلاب استفاده می شود.

در ادامه به برخی از کاربردهای خاص عملگر های بادی اشاره می کنیم:

• اکچویتور پنوماتیک در سیستم های کنترل فرآیند: اکچویتور پنوماتیک برای کنترل جریان مواد در سیستم های کنترل فرآیند استفاده می شود.
  به عنوان مثال اکچویتور پنوماتیک برای کنترل جریان گاز در کوره های صنعتی یا جریان مواد غذایی در خطوط تولید استفاده می شود.
• اکچویتور پنوماتیک در سیستم های ایمنی: اکچویتور پنوماتیک برای کنترل شیرآلات ایمنی در سیستم های ایمنی استفاده می شود.
  به عنوان مثال اکچویتور پنوماتیک برای کنترل شیرهای آتش نشانی یا شیرهای اضطراری در صنایع مختلف استفاده می شود.
• اکچویتور پنوماتیک در سیستم های اتوماسیون: اکچویتور پنوماتیک برای کنترل شیرآلات در سیستم های اتوماسیون استفاده می شود.
  به عنوان مثال اکچویتور پنوماتیک برای کنترل شیرهای ورودی و خروجی در سیستم های تولید و فرآوری استفاده می شود.

 مزایا اکچویتور پنوماتیک:

1. دوام و استحکام بالا: اکچویتور پنوماتیک معمولاً از مواد بادوام و مستحکم مانند فولاد یا آلومینیوم ساخته می شود.
2. قابلیت اطمینان بالا: اکچویتور پنوماتیک معمولاً از قطعات ساده و کم اصطکاک ساخته می شود که باعث افزایش قابلیت اطمینان آنها می شود.
3. هزینه پایین: اکچویتور پنوماتیک معمولاً نسبت به سایر اکچویتورها ارزان تر هست.

معایب اکچویتور پنوماتیک:

1. نیاز به منبع هوای فشرده: اکچویتور پنوماتیک برای عملکرد نیاز به منبع هوای فشرده دارد.
2. آلودگی: اکچویتور پنوماتیک ممکن است باعث آلودگی محیط زیست شود.

در مجموع اکچویتور پنوماتیک گزینه مناسبی برای کاربردهای صنعتی می باشد که نیاز به کنترل دقیق و قابل اعتماد شیرآلات دارند.

عوامل موثر در عمر اکچویتور پنوماتیک

عمر اکچویتور پنوماتیک به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

کیفیت ساخت: اکچویتور پنوماتیک با کیفیت ساخت بالا معمولاً عمر طولانی تری دارد.
کیفیت ساخت یکی از مهم ترین عوامل موثر در عمر اکچویتور پنوماتیک است. اکچویتور پنوماتیک با کیفیت ساخت بالا معمولاً از مواد اولیه با کیفیت بالا و با استفاده از تجهیزات پیشرفته ساخته می شود. این اکچویتورها معمولاً دارای قطعات با دقت بالا و مونتاژ دقیق هستند که باعث افزایش عمر آنها می شود.

مواد اولیه: استفاده از مواد اولیه با کیفیت بالا در ساخت اکچویتور پنوماتیک باعث افزایش عمر آن می شود.
مواد اولیه استفاده شده در ساخت اکچویتور پنوماتیک نیز بر عمر آن تاثیر می گذارد. استفاده از مواد اولیه با کیفیت بالا مانند فولاد ضد زنگ، آلومینیوم و پلاستیک مقاوم در برابر خوردگی باعث افزایش عمر اکچویتور پنوماتیک می شود.

طراحی: طراحی مناسب اکچویتور پنوماتیک باعث کاهش اصطکاک و افزایش عمر آن می شود.
طراحی مناسب اکچویتور پنوماتیک نیز بر عمر آن تاثیر می گذارد. طراحی مناسب باعث کاهش اصطکاک و افزایش طول عمر قطعات اکچویتور می شود.

شرایط محیطی: شرایط محیطی نامناسب مانند دمای بالا، رطوبت زیاد و آلودگی می تواند باعث کاهش عمر اکچویتور پنوماتیک شود.
شرایط محیطی نامناسب مانند دمای بالا، رطوبت زیاد و آلودگی می تواند باعث کاهش عمر اکچویتور پنوماتیک شود. بنابراین در هنگام انتخاب اکچویتور پنوماتیک باید شرایط محیطی محل نصب را در نظر گرفت.

نگهداری و تعمیرات: نگهداری و تعمیرات منظم اکچویتور پنوماتیک باعث افزایش عمر آن می شود.
نگهداری و تعمیرات منظم اکچویتور پنوماتیک باعث افزایش عمر آن می شود. نگهداری منظم شامل تمیز کردن اکچویتور و بررسی عملکرد آن است. تعمیرات نیز در صورت بروز هرگونه مشکل در اکچویتور باید به سرعت انجام شود.

در مجموع، با انتخاب اکچویتور پنوماتیک با کیفیت بالا، استفاده از مواد اولیه مناسب، طراحی مناسب و نگهداری و تعمیرات منظم می توان عمر اکچویتور پنوماتیک را افزایش داد.

قیمت اکچویتور پنوماتیک

از پارامتر های مهم در انتخاب اکچویتور پنوماتیک، برای هر شخصی قیمت آن است. فرض کنیم شما به یک عملگر بادی نیاز دارید، محدودیت مالی دارید و نمی توانید بهترین اکچویتور پنوماتیک بازار که FESTO و SMC هست رو تهیه کنید، پس ناگریز به دنبال اکچویتور پنوماتیک قیمت مناسب و خواهید بود.

قیمت اکچویتور پنوماتیک به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
نوع اکچویتور پنوماتیک، نوع حرکت، گشتاور خروجی، فشار هوای کاری، قطر سیلندر، طول کورس، دمای کاری، مواد اولیه، کیفیت ساخت و برند سازنده از عوامل هایی هستند گه در تعیین قیمت اکچویتور پنوماتیک نقش دارند.

قیمت اکچویتور پنوماتیک خطی معمولاً ارزان تر از اکچویتورهای دوار هستند دلیل این امر این است که اکچویتورهای خطی از قطعات ساده تری تشکیل شده اند و فرآیند ساخت آنها ساده تر است.

اکچویتورهای تک ضرب و دو ضرب قیمت های متفاوتی دارند، قیمت اکچویتور پنوماتیک تک ضرب معمولاً ارزان تر از اکچویتورهای دو ضرب هست.

اکچویتور پنوماتیک با گشتاور خروجی بالاتر قیمت های بالاتری دارند زیرا تولید گشتاور خروجی بالاتر نیاز به قطعات و مواد اولیه با کیفیت بالاتر دارد.

اکچویتور پنوماتیک با فشار هوای کاری بالاتر و قطر سیلندر بزرگتر و دمای کاری بالاتر قیمت های بیشتری دارند.

اکچویتور پنوماتیک با طول کورس بزرگتر قیمت های بالاتری دارند زیرا تولید طول کورس بزرگتر نیاز به مواد اولیه با کیفیت بالاتر و تجهیزات پیشرفته تر دارد.

استفاده از مواد اولیه با کیفیت بالا باعث افزایش قیمت اکچویتور پنوماتیک می شود چون مواد اولیه با کیفیت بالا معمولاً گران تر هستند و همچنین فرآیند تولید آنها پیچیده تر است و برندهای معتبر قیمت های بالاتری دارند.

لوازم تعمیراتی اکچویتور پنوماتیک

لوازم جانبی اکچویتور پنوماتیک که احتمال آسیب دیدن آنها در طی طولانی مدت وجود دارد، عبارتند از:

1. واشرها و اورینگ ها: واشرها و اورینگ ها برای آب بندی و جلوگیری از نشتی هوا استفاده می شوند.
   این قطعات در معرض سایش و خوردگی قرار دارند و در صورت آسیب دیدن، باعث نشتی هوا و کاهش عملکرد اکچویتور می شوند.
2. درزگیرها: درزگیرها برای جلوگیری از ورود گرد و غبار و رطوبت به داخل اکچویتور استفاده می شوند و در صورت آسیب دیدن، باعث ورود آلودگی به داخل اکچویتور و آسیب دیدن سایر قطعات می شوند.
3. روغن ها و گریس ها: روغن ها و گریس ها برای روانکاری قطعات اکچویتور استفاده می شوند. این مواد در اثر استفاده طولانی مدت، خاصیت خود را از دست می دهند و باید تعویض شوند.
4. اتصالات: اتصالات برای اتصال اکچویتور به شیرآلات و سایر تجهیزات استفاده می شوند.
   این قطعات در معرض تنش و ضربه قرار دارند و در صورت آسیب دیدن، باعث نشتی هوا و کاهش عملکرد اکچویتور می شوند.

علاوه بر این قطعات، سایر لوازم جانبی اکچویتور پنوماتیک نیز ممکن است در طی طولانی مدت آسیب ببینند به عنوان مثال در صورت استفاده از اکچویتور در محیط های با دمای بالا یا پایین ممکن است برخی از قطعات مانند دیافراگم، پیستون و سایر قطعات پلاستیکی یا لاستیکی آسیب ببینند.

برای افزایش طول عمر لوازم جانبی اکچویتور پنوماتیک باید از آنها به درستی استفاده کرد و به طور منظم آنها را سرویس و نگهداری کرد.
باید از روغن و گریس مناسب برای روانکاری اکچویتور استفاده کرد و اتصالات را به طور منظم بررسی کرد تا از وجود نشتی هوا جلوگیری شود.