فوتوسل تایمر و تایم سویچ ها

تایمر

تایمر وسیله ای برای شمارش زمان است زمان سنج ها به چند دسته ی اصلی تقسیم میشوند، این تایمر ها بسته به محل قرار گیری و نوع تایمر عملکرد مختلفی از خود نشان می دهند.
تایمر یا رله زمانی، وظیفه کنترل مدار را برای زمان معینی به عهده دارد.
تایمر ها در انواع مختلفی ساخته می شوند و کاربرد زیادی در تابلو برق و اتوماسیون صنعتی دارند.
قیمت تایمر به کاربرد آن و برند سازنده آن مربوط می شود.

تایمر (Timer) یا زمان سنج یکی از قطعات مهم در اتوماسیون صنعتی است که در بسیاری از صنایع وجود آن لازم است.
تایمر یک رله زمانی است که بسته به نوع آن سیگنال ورودی را دریافت می کند و یا سیگنال ورودی را از آن می گیرند و با توجه به دستوری که به آن داده شده است بعد از زمان مشخصی وضعیت تیغه های آن تغییر می کند.
از تایمر برای اندازه گیری دوره های زمانی استفاده می شود و هرجا به زمان برای انجام فرایندی نیاز باشد از تایمر یا زمان شمار استفاده می شود.
می توان گفت تایمر وظیفه کنترل حالت های مدار را در یک زمان مشخص بر عهده دارد.
تایمر همانند سایر رله های کنترلی است و از تجهیزات کنترلی و فرمان دهنده استفاده برای اتوماتیک کردن سیستم ها است، که وظیفه کنترل مدار را دارد.

تفاوت تایمر با سایر رله های کنترلی

تفاوت بین تایمر ها با رله های کنترلی این است که رله های کنترلی بر کمیت های الکتریکی نظارت می کنند، اما تایمر، وظیفه زمان سنجی و ایجاد تقدم و تاخر را در اتوماسیون برعهده دارند و همچنین رله های کنترلی نمودار هایی پیوسته دارند اما تایمرها نمودار هایی گسسته دارند.
علت پیوسته بودن وگسسته بودن در واقع ذات کمیت هاست که زمان یک کمیت گسسته است.

انواع تایمر

برای معرفی تایمر ها و انواع آنها ما نیاز به دسته بندی آنها داریم، برای این منظور به دسته بندی تایمر ها بر اساس نوع آنها می پردازیم.
بهترین تقسیم بندی و جامع ترین نوع تقسیم بندی بر اساس تایمر های موجود در کتابخانه PLC هاست.

1- تایمر تاخیر در وصل
2- تایمر تاخی در قطع
3- تایمر پالسی
4- تایمر تاخیر در وصل حافظه دار
5- تایمر تاخیر در قطع توسعه یافته

با ترکیب این تایمر ها با هم دیگر تایمر ها دیگر ساخته می شوند.
خیلی از تایمر های فوق در بازار وجود ندارند و فقط نرم افزاری هستند و در اینجا فقط با نام بردن از آنها اکتفا می کنیم.

تایمر های موجود در بازار از نظر عملکرد به دو دسته تقسیم می شوند که بسته به ترکیب آنها با تایمر های دیگر محصولاتی به وجود آمده اند که به معرفی آنها می پردازیم.

1- تایمر تاخیر در وصل
2- تایمر تاخیر در قطع
3- تایمر تکرار شونده
4- تایمر شمارش معکوس

برای مثال تایمر روزانه و تایمر هفتگی از نوع تایمر های تاخیر در وصل محسوب می شوند، و تایمر راه پله از نوع تایمر های تاخیر در قطع هستند.

نکته : از تایمر های دسته اصلی سایر تایمر های الکتریکی به وجود آمده اند و روی آنها نام های مختلف گذاشته شده است.

تایمر ها به طور کلی به دو دسته تایمر آنالوگ و تایمر دیجیتال تقسیم می شوند.

• تایمر آنالوگ

تایمر آنالوگ اولین دسته تایمر ها است. این تایمر ها نمایشگری برای نشان دادن زمان ندارند ولی با استفاده از چراغ نشانگر روی تایمر وضعیت تایمر مشخص می شود.
تایمرهای دیجیتال نسل جدید تایمر های آنالوگ است.

• تایمر دیجیتال

تایمر دیجیتال بر مبنای مدارهای دیجیتالی و با دقت و میزان حافظه مختلف طراحی شده است به طوری که می توان آنها را برای زمان های مختلف با استفاده از حافظه تایمر تنظیم کرد.
تایمر دیجیتال هزینه های جانبی و مصرف انرژی را تا حد زیادی کاهش می دهد، از مدار در برابر خطاهای انسانی محافظت می کند و در نتیجه بهره وری تجهیزات بیشتر می شود.
قیمت تایمر دیجیتال از قیمت تایمر آنالوگ بیشتر است.

تایمر تاخیر در وصل

این تایمر ها پس از برق دار شدن پایه تحریک و یا وصل برق به تغذیه شروع به شمارش کرده و پس از سپری شدن زمان عمل می کند و وضعیت تیغه های آن تغییر می کند.
تیغه های بسته آن باز و تیغه های باز آن بسته می شود.
کاربرد ها: دمنده ( هواکش) ، راه اندازی چند موتور یا کمپرسور به ترتیب (جهت جلوگیری از جریان بیش از حد) ، هشدار باز بودن درب و …

تایمر تاخیر در قطع

با تحریک پایه شروع تایمر و یا با اتصال تغذیه تایمر ، تایمر شروع به شمارش میکند و پس از اتمام شمارش خروجی تایمر قطع (دستگاه متصل به تایمر خاموش) میشود.
کاربرد ها: تایمر راه پله ، سیستم تهیه مطبوع و …

این تایمر ها پس از قطع شدن برق بوبین شروع به شمارش کرده و سپس عمل میکند.
تیغه های بسته آن باز و تیغه های باز آن بسته می شود.
قیمت تایمر تاخیر در قطع نسبت به سایر تایمر های ساده بیشتر است، علت این مورد هم کم کاربرد بودن این تایمر هاست.

تایمر برق تکرار شونده (تایمر دو زمانه یا چشمک زن)

در این نوع تایمر ها با تنظیم دو زمان روشن بودن دستگاه متصل و خاموش بودن آن میتوانیم دستگاه مورد نظر را به طور مکرر روشن و خاموش کنیم.
در برخی از تایمر های تکرار شونده میتوانیم تعداد دفعات تکرار هم تنظیم کنیم.
برای مثال میخواهیم روشن شدن یک مه پاش را برای خنک نگه داشتن یک کافه هر 5 ثانیه یک بار روشن و خاموش کنیم.
یا یک نوار نقاله را در خط تولید 10 ثانیه روشن و 20 ثانیه جهت چسباندن برچسب خاموش کنیم و این کار به تعداد دلخواه (1 تا بی نهایت بار) تکرار کنیم.
تایمر تکرار شونده انواع مختلفی دارد، که در این قسمت نمی توان همه آنها را معرفی کرد.

تایمر شمارش معکوس

تایمر شمارش معکوس در واقع همان تایمر تاخیر در قطع/تاخیر در وصل است.
بیشتر در مصارف خانگی از این نام استفاده میکنیم.
مانند روشن بودن هود به مدت دلخواه و یا قطع تغذیه شارژر موبایل جهت افزایش طول عمر باطری تلفن همراه

تایمر روزانه، تایمر هفتگی، تایمر ماهانه

در تایمر روزانه مانند ساعت های معمولی زمان فعلی را در دستگاه تنظیم میکنیم.
پس از آن بازه های زمانی ای که میخواهیم وسیله ی برقی متصل به تایمر در آن بازه ها روشن باشد مشخص می کنیم.
بنابراین تایمر هر روز در بازه های زمانی ای که شما مشخص کرده ایم دستگاه مورد نظر را روشن می کند و در خارج از آن بازه زمانی دستگاه را خاموش نگه می دارد.
کاربرد این نوع تایمر هم بسیار وسیع می باشد ما در اینجا تنها به تعداد معدودی از آنها اشاره میکنیم.

1- روشن کردن نمای ساختمان در شب و خاموش کردن آن در روز با تایمر
(با فتوسل هم میتوان این کار را انجام داد)
2- باز کردن شیر برقی یا روشن کردن پمپ به مدت زمان دلخواه جهت آبیاری گیاهان
(تایمر آبیاری)
3- روشن و خاموش کردن تجهیزات تراریوم در شبانه روز
(آکواریوم گیاهی)
4- روشن کردن تابلوی مغازه در شب به صورت خودکار
5- استفاده به عنوان تایمر ساعت کار
6- تهویه گلخانه ها
7- روشن و خاموش کردن چراغ های خیابان ها و معابر
8- زنگ زدن در یک زمان مشخص برای ادارات و مدارس

در تایمر هفتگی و تایمر ماهانه همانند تایمر روزانه می توان بازه های زمانی روشن و خاموش شدن دستگاه را مشخص کرد با این تفاوت که می توان در روز های خاصی از هفته یا ماه این کار را انجام داد.
در تایمر روزانه برنامه تنظیم شده توسط شما هر روز تکرار میشود.
در صورتی که در تایمر های هفتگی میتوانید برای هر روز از هفته برنامه روشن و خاموش شدن خاصی تنظیم کنید.

برای مثال آبیاری توسط شیر برقی یا پمپ به صورت سه روز در هفته و یا در مود روزانه مثلا یک روز در ماه

خرید تایمر

برای خرید تایمر موارد زیاد را باید مورد برسی قرار داد که برخی از آنها عبارت انداز:

1- ابعاد
2- چگونگی نصب
3- میزان ولتاژ تغذیه
4- محدوده رنج زمانی
5- جریان مجاز کنتاکت خروجی
6- نوع و مکان مورد استفاده تایمر
7- تعداد و نوع کنتاکت های تایمر

از مهمترین پارامتر های تاثیر گذار در خرید تایمر، می توان به قیمت تایمر اشاره کرد.

کاربرد تایمر ها

در مدارهای قدرت و فرمان و همین طور مدار راه انداز ستاره مثلث برای موتور سه فاز کاربرد دارند.
علاوه بر این، از تایمر در صنایع مختلف مثل خط تولید کارخانه ها یا صنایع غذایی برای مشخص کردن زمان مورد نیاز برای انجام هر بخش از فرآیند کار استفاده می شود.
از تایمر می توان در مصارف ساده تر در ساختمان ها یا حتی منازل برای کاهش هزینه یا مصرف انرژی استفاده کرد.
مثلا برای قطع و وصل تجهیزات بعد از مدت زمان مشخص از تایمر استفاده کنیم یا سیستم روشنایی منزل را بعد از مدت زمان مشخصی قطع کنیم.

تایمر های خاص

برخی از تایمر ها هستند که بسیار خاص هستند و مانند سایر تایمر های در بازار نیستند.

تایمر موتوری یا تایمر الکترومکانیکی

تایمر موتوری از یک موتور کوچک با قطب چاکدار تشکیل شده که از طریق چرخ دنده یک دیسک را در مقابل میکروسوئیچ می چرخاند.
محل دیسک در لحظه شروع به کار قابل تنظیم است، پس از تنظیم زمان آن (توسط زائده خارجی) و تغذیۀ تایمر، موتور با دور ثابت به گردش در می آید.
با گردش موتور، زمان تایمر شروع می شود، پس از گردش و با برخورد با زائدۀ دیسک متوقف می شود و به میکروسوئیچ داخلی فرمان می دهد و موتور از کار می افتد.

تایمر الکترونیکی

از تایمر الکترونیکی برای تنظیم زمان های کمتر از یک ثانیه تا چندین ثانیه استفاده می شود.
در ساختمان این تایمرها از مدارات الکترونیکی استفاده شده است.
نوعی از تایمر الکترونیکی با شارژ و دشارژ یک خازن، بوبین یک رله کوچک تحریک می شود.
رله هنگامی وصل می شود که خازن شارژ شود و ولتاژ دو سر آن برابر ولتاژ وصل رله شود.
پس از وصل رله و بار ذخیره شده در خازن، روی مقاومتی که توسط کنتاکت باز رله به دو سر خازن وصل می شود تخلیه می شود.
در این نوع تایمر، با تغییر ظرفیت خازن می توان زمان تایمر را تنظیم کرد.

تایمر هیدرولیک

در تایمر هیدرویکی از سیستم هیدرولیکی جهت تأخیر در مدار استفاده شده است.
در این تایمر وقتی جریان برق به رله وصل می شود، مقداری روغن در داخل رله جا به جا می شود برای بازگشت روغن به محل اولیه زمانی لازم است که این زمان به عنوان زمان تایمر مورد استفاده قرار می گیرد.

تایمر نیوماتیکی

در تایمر پنوماتیک یا تایمر بادی از خاصیت ذخیره سازی و فشردگی هوا استفاده می شود.
هوا در یک مخزن جمع می شود و با فشرده شدن هوای داخل مخزن یک کنتاکت تغییر وضعیت می دهد، در جلوی مخزن یک شیر کنترل دبی یا فلو کنترل پنوماتیک قرار داده شده تا دبی توسط آن محدود شود.
بنابراین در تایمر بادی به وسیلۀ میزان کردن پیچ تنظیم، زمان عمل کردن کنتاکت ها را می توان تغییر داد.

تایمر حرارتی

تایمر حرارتی با استفاده از خاصیت بی متال کار می کند و در انواع زیر ساخته می شود:

• رله حرارتی ذوب شونده
• رله حرارتی بی متال
• رله حرارتی منعکس کنندۀ میله ای

زمانی که جریان از بی متال عبور می کند، گرم شده و پس از مدتی در اثر تغییر شکل عمل کرده و مدار را قطع یا وصل می کند.
دقت این نوع تایمر زیاد نیست و آب و هوای محیط بر روی آن تأثیر می گذارد.

قیمت تایمر های خاص به مراتب بیشتر از تایمر های معمولی است.

برند های مطرح تولید کنند تایمر

در سراسر دنیا و در کشور عزیزمان ایران شرکت ها و کمپانی های زیادی رله تولید می کنند که یکی از رله های زمانی تایمر ها هستند.

• اشنایدر الکتریک
• زیمنس
• ABB
• آتونیکس
• کوینو
• کاکون
• امرون
• فونیکس کنتاکت
• وگو
• واید مولر
• تبن
• شیوا امواج
• برنا
• میکرو مکس
• فستو
• SMC

برند های ذکر شده برخی از تولید کنندگان تایمر در سراسر جهان هستند.